عزت نفس

عزت نفس چيست - افزايش عزت نفس

بسياري افراد و حتي متخصصين را ديده ام كه مفهوم اعتماد به نفس را به جاي عزت نفس درك كرده اند و اصولا عزت نفس در ايران زياد شناخته شده نيست. و افراد كاري براي بهبود حرمت نفس خود انجام نمي دهند. هرچند ما در تئوري براي عزت نفس و اعتماد بنفس تعاريف كاملاً متفاوتي داريم ولي واقعيت آن است كه در روانشناسي باليني تفاوت و مرز كاملا مشخص و دقيقي بين اين دو وجود ندارد. دليل اصلي آن هم به خاطر اين بوده كه عزت نفس و اعتماد بنفس آن‌چنان در هم تنيده و لابه‌لاي هم هستند كه مثل يك قاشق مخلوط نمك و شكر، هرچند دو عنصر كاملاً متفاوت و مشخصي هستند. فراموش نكنيد كه جدا كردن اعتماد به نفس و عزت نفس از هم هنگام كار بر روي روان و كاركرد ذهن بسيار سخت مي‌نمايد.بطور خلاصه كمبود اعتماد به نفس ميوه و نتيجه عزت نفس پايين است. پس اگر عزت نفس پاييني داريد به احتمال زياد در آينده اي نه چندان دور با مشكلاتي اعم از كم رويي و خجولي نيز روبرو مي شويد.

جالب اينجاست كه كساني كه صفحه Self-Confidence‌ در ويكي‌پديا را هم تنظيم كرده‌اند، نهايتاً به درك درستي از اين مفهوم به‌ظاهر ساده نرسيده‌اند و كمابيش آن را با عزت نفس (Self-Esteem) اشتباه گرفته‌اند. كه حتماً در آينده در اين مورد كمكي به اين سايت خوب خواهم رساند.

در اكثر موارد اين دو مفهوم به جاي هم به كاربرده ميشوند و در اصطلاحات عاميانه يك مفهوم در نظر گرفته ميشوند در حالي كه ذاتا باهم تفاوت دارند. خودپنداري مجموعه‌اي از عقايد فرد درباره خودش است. يعني همان توصيفي كه از خود دارد. مثلا اگر عنوان كنيد چشمانتان آبي است و رنگ پوستتان گندمي است(اگر واقعا چنين باشد) اين خودپنداري است. اصلي ترين وجه تمايز خودپنداري و عزت نفس در اين است كه در خودپنداري قضاوتي صورت نميگيرد. مثلا اگر بگوييد چشم من آبي است اين خودپنداري است اما اگر مبناي قضاوتي پيدا كنيد و بگوييد چشم آبي بسيار جذاب است اين عزت نفس است.

عزت نفس نوعي ارزيابي ذهني از خودمان است. اگر درست ارزيابي كنيم سلامت روانمان را به همراه دارد و اگر اشتباه كنيم، اختلال هاي شخصيتي را براي ما به همراه دارد. يكي از اين اختلالات شخصيتي خوشيفته يا نارسيستيك است. افراد با شخصيت خودشيفته، در مورد خود بزرگنمايي و اغراق ميكنند و خود را از آنچه واقعا هستند بزرگتر و توانمند تر معرفي ميكنند. افراد خودشيفته براي احساس رضايت از زندگي نيازمند تعريف و تمجيد ديگران هستند و اگر چنين نشود كلافه و عصبي ميشوند. همچنين سطح احساس همدردي اين افراد با ديگران بسيار پايين است.

عزت‌نفس خصيصه‌اي: يك عزت نفس بنيادي و پايه است كه عموما ريشه در تجارب كودكي فرد دارد. يعني افرادي كه عزت نفس خصيصه اي آنها پايين است، در بيشتر جنبه هاي زندگي خود احساي بد بودن ميكنند. و اين احساس نقص و اشكال داشتن در تاروپود فرد تنيده شده است.

عزت‌نفس موقعيتي: اين نو عزت نفس كاملا وابسته به موقعيت است. مثلاً فرد به‌عنوان يك كارفرما يا يك فرد شاغل خود را مثبت ارزيابي ميكند اما در مورد روابط عاطفي اش احساس نقص ميكند.

عوامل زيادي از جمله ويژگي هاي ذاتي افراد، شرايط خانوادگي، محيطي و … بر كاهش و يا افزايش عزت نفس افراد تاثيرگذار هستند. اما از اصلي ترين آيتم هاي شكل دهنده عزت نفس افراد شيوه فرزندپروري والدين او است. اگر والدين به هر دليلي حتي از روي ناآگاهي رفتار صحيحي با كودك نداشته باشند و يا فرزند خود را تحقير كنند، عزت نفس كودكشان تخريب شده و او اصطلاحا به طرحواره نقص و شرم دچار ميشود. معمولا والديني دچار اين اشتباه تربيتي ميشوند كه خود عزت نفس پاييني داشته باشند. اين مورد از ابتداي كودكي آغاز و معمولا تا پايان جواني تاثيراتش همراه فرد باقي ميماند و در بزرگسالي خود را به شكل احتلالات رواني نشان ميدهد. طبق آخرين يافته‌هاي دانشمندان عزت نفس با كاركردهاي مغز انسان نيز در ارتباط است.