تا كنون به اين موضوع فكر كرده ايد كه چرا عزت نفس داشتن تا اين حد موضوع مهمي است؟ چرا همه ميگويند اگر ميخواهيد زندگي خوبي داشته باشيد بايد عزت نفس بالايي داشته باشيد؟ اصلا داشتن آن چه اهميتي دارد راستي آيا عزت نفس با اعتماد به نفس تفاوت دارد؟ در اين مقاله باهم به بررسي همه اين موارد ميپردازيم.
عزت نفس چيست ؟
عزت نفس در اصل احساسي است كه نسبت به خودتان داريد. چقدر خودتان را دوست داريد؟ وقتي در آينه نگاه ميكنيد به فردي كه در آينه ميبينيد چه حسي داريد؟ چقدر خودتان را انسان ارزشمند و لايق احترامي ميدانيد؟ عزت نفس داشتن به اين معنا نيست كه شما خودتان را دوست داريد چون انسان بي عيب و نقصي هستيد. عزت نفس يعني خودتان را دوست داريد با اينكه ميدانيد در كنار محاسنتان قطعا معايبي هم داريد.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس چيست؟
بسياري افراد و حتي متخصصين را ديده ام كه مفهوم اعتماد به نفس را به جاي عزت نفس درك كرده اند و اصولا عزت نفس در ايران زياد شناخته شده نيست. و افراد كاري براي بهبود حرمت نفس خود انجام نمي دهند. هرچند ما در تئوري براي عزت نفس و اعتماد بنفس تعاريف كاملاً متفاوتي داريم ولي واقعيت آن است كه در روانشناسي باليني تفاوت و مرز كاملا مشخص و دقيقي بين اين دو وجود ندارد. دليل اصلي آن هم به خاطر اين بوده كه عزت نفس و اعتماد بنفس آن‌چنان در هم تنيده و لابه‌لاي هم هستند كه مثل يك قاشق مخلوط نمك و شكر، هرچند دو عنصر كاملاً متفاوت و مشخصي هستند. فراموش نكنيد كه جدا كردن اعتماد به نفس و عزت نفس از هم هنگام كار بر روي روان و كاركرد ذهن بسيار سخت مي‌نمايد.بطور خلاصه كمبود اعتماد به نفس ميوه و نتيجه عزت نفس پايين است. پس اگر عزت نفس پاييني داريد به احتمال زياد در آينده اي نه چندان دور با مشكلاتي اعم از كم رويي و خجولي نيز روبرو مي شويد.
جالب اينجاست كه كساني كه صفحه Self-Confidence در ويكي‌پديا را هم تنظيم كرده‌اند، نهايتاً به درك درستي از اين مفهوم به‌ظاهر ساده نرسيده‌اند و كمابيش آن را با عزت نفس (Self-Esteem) اشتباه گرفته‌اند. كه حتماً در آينده در اين مورد كمكي به اين سايت خوب خواهم رساند.
تفاوت عزت نفس و خودپنداري
در اكثر موارد اين دو مفهوم به جاي هم به كاربرده ميشوند و در اصطلاحات عاميانه يك مفهوم در نظر گرفته ميشوند در حالي كه ذاتا باهم تفاوت دارند. خودپنداري مجموعه‌اي از عقايد فرد درباره خودش است. يعني همان توصيفي كه از خود دارد. مثلا اگر عنوان كنيد چشمانتان آبي است و رنگ پوستتان گندمي است(اگر واقعا چنين باشد) اين خودپنداري است. اصلي ترين وجه تمايز خودپنداري و عزت نفس در اين است كه در خودپنداري قضاوتي صورت نميگيرد. مثلا اگر بگوييد چشم من آبي است اين خودپنداري است اما اگر مبناي قضاوتي پيدا كنيد و بگوييد چشم آبي بسيار جذاب است اين عزت نفس است.
تفاوت عزت نفس و خودشيفتگي
عزت نفس نوعي ارزيابي ذهني از خودمان است. اگر درست ارزيابي كنيم سلامت روانمان را به همراه دارد و اگر اشتباه كنيم، اختلال هاي شخصيتي را براي ما به همراه دارد. يكي از اين اختلالات شخصيتي خوشيفته يا نارسيستيك است. افراد با شخصيت خودشيفته، در مورد خود بزرگنمايي و اغراق ميكنند و خود را از آنچه واقعا هستند بزرگتر و توانمند تر معرفي ميكنند. افراد خودشيفته براي احساس رضايت از زندگي نيازمند تعريف و تمجيد ديگران هستند و اگر چنين نشود كلافه و عصبي ميشوند. همچنين سطح احساس همدردي اين افراد با ديگران بسيار پايين است.
نظريه روانشناسان در مورد عزت نفس
تئوري دكتر فيلد
دكتر فيلد مي گويد: من اگر بخواهم دوباره در مورد خودم بگويم. ساليان سال خشم كوبنده اي از جانب مادرم داشتم و اين خشم در درون من به يك آتش كوره اي تبديل شده بود كه در و پيكرش بسته است و در درون من محبوس شده بود. هميشه آماده بودم كه با او بحث كنم؛ دعوا كنم كه چطور يك مادر بچه ي خودش را رها مي كند و مي رود. آن هم يك دختر بچه ي كوچيك. چطور يك مادر اجازه مي دهد فرزندش را يك مرد بزرگ كند. بعد كم كم اين نگاه را عوض كردم.
وقتي نگاه را اينطور تغيير مي دهيد فكر نكنيد فقط در همين زمينه مثلا در مورد من در زمينه نگاهم نسبت به پدر و مادر تغيير كوچكي ايجاد شد. نه اينگونه نگرش ها ي جزئي، انعكاس پيدا مي كنند در نگرش هاي عمومي و كلي تر و به تدريج نگاهتان نسبت به زندگي و مفهوم زندگي عوض مي شود.
اين جاست كه تاثير افزايش عزت نفس درانسان به يك صورت قشنگي مشخص مي شود. با بخشش ديگران ما به راحتي مي توانيم بسياري از خشم هاي درون مان را فروكش كنيم. مي توانيم خيلي از تنفرها را ضعيف تر يا از بين ببريم. مي توانيم يك آرامش دروني در خودمان بوجود بياوريم. اين پنج روش و تكنيك بود كه من براي بهبود وضعيت عزت نفس و در حالت كلي تر حرمت نفس بيان كردم. اين پنج روش كاربردي را هميشه در زندگي خود بكار بگيريد. ايمان دارم كه با وجود اين تكنيك ها زندگيتان را رويايي خواهيد كرد.
تا اين لحظه از مقاله سعي نموديم در مورد عزت نفس اطلاعاتي جامع را در اختيارتان گذاشتيم.ابتدا تعريف عزت نفس را به طور دقيق شرح داديم و دقيقا عنوان داشتيم كه عزت نفس چيست و چگونه به افزايش عزت نفس برسيم و يا از كاهش حرمت نفس در خود و عزيزانمان جلوگيري كنيم، سپس به بررسي خطرات عزت نفس پايين پرداختيم و طرحواره نقص و شرم كه اصلي ترين فرآيند مخرب عزت نفس پايين است، پرداختيم و در انتها نيز راهكار هاي برا افزايش عزت نفس ارائه داديم. اگر تا كنون قانع نشديد كه افزايش عزت نفس تا چه اندازه موضوع مهمي در تمامي روابط فردي و اجتماعي ما است، پيشنهاد ميكنيم به مطالعه ادامه مقاله بپردازيد تا در مورد اهميت افزايش عزت نفس بيشتر بدانيد.
نظريه كوپر اسميت
آزمون عزت نفس كوپراسميت نگرش فرد را نسبت به خودش در چند حيطه به‌ويژه در رابطه با گروه همسالان و والدين و محيط مدرسه مي‌سنجد، اين آزمون مشتمل بر ۵۸ سؤال است كه هركدام از سؤالات داراي ۲ گزينه است. جواب‌ها تحت عنوان”بلي و خير” مشخص‌شده است. كسي كه پرسش‌نامه را پرمي‌كند بايد توجه داشته باشد كه كدام گزينه دقيقاً گوياي احوال دروني‌اش است. مقياس عزت نفس كوپراسميت يك مقياس خود- گزارشي، مداد – كاغذي است كه ۸ ماده آن دروغ‌سنج است و ۵۰ ماده ديگر آن به ۴ خرده مقياس عزت نفس كلي، عزت نفس اجتماعي ، عزت نفس خانوادگي و عزت نفس تحصيلي تقسيم‌شده است. آزمون عزت نفس كوپر اسميت كه يكي از برترين آزمون هاي ارزيابي عزت نفس است به زودي در سايت راز موفقيت قرار داده مي شود و شما مي توانيد عزت نفس و حرمت نفس خود را بسنجيد.
نظريه مارك ليري
مارك ليري (mark-leary) يك روان‌شناس اجتماعي مي‌باشد كه بر روي عزت نفس در ساختار روانشناسي تكاملي تحقيق مي‌كند. وي نظريه‌اي در مورد عزت نفس به ادبيات روانشناسي وارد كرده است.